Özellikle 80’li-90’li yıllarda doğmuş nesil meşhur Disney müzikallerine hâkimdir; Güzel ve Çirkin, Aladdin, Küçük Deniz Kızı ve daha niceleri… Peki, bu unutulmaz müzikal animasyonların kulaklarımızda yıllardır yer etmiş, asla eskimeyen melodilerinin sahibi kim? Sorunun cevabı Alan Menken. Usta besteci ve söz yazarı Menken halen aktif olarak çalışmakta. Biz de kendisinin hayatına ve kariyerine yakından bakalım, çocukluğumuza dokunan bu müzisyeni kendimizce onurlandıralım istedik.
Alan Menken 1949 yılında aktris ve oyun yazarı bir anne ile diş hekimi, fakat iyi bir de piyanist olan babanın üç evladından biri olarak New York’ta dünyaya geldi. Tahmin edersiniz ki müzik ve tiyatroyla iç içe bir çocukluk geçiren Menken daha o zamandan besteci olma hayalleri kuruyordu. Piyano ve keman dersleri alırken hocaları onun bestekar yanını fark ettiler ve onu bu konuda onu yüreklendirdiler.
“Ya hayatımın geri kalanında müzik olmazsa?” diye henüz lise yıllarında stres içinde olan Menken, lise mezuniyetinin ardından New York University’s College of Arts and Sciences’a kabul aldı. Önce tıp fakültesiyle başladı sonra antropoloji bölümüne daha sonra da psikoloji bölümüne geçti ve en son müzikoloji bölümüne geçerek bu bölümden mezun oldu. Bu dönemin onun için en önemli tarafı ise her fırsatta piyano sınıfına kaçması ve kendini bu konuda daha da geliştirmesi oldu. Hatta Hall of Fame Players’a Seperate Ways müzikali için şarkılar yazdı. Üniversiteden mezun olduktan sonra BMI Lehman Engel Musical Theater Workshop’a katıldı. Burada kendini müzikal tiyatro bestecisi olarak geliştirdi. Bu dönem içerisinde Menken artık hayatını besteci olarak kazanıyordu; bale ve modern dans topluluklarında çalıştı, bazı kulüpler için müzik yönetmenliği yaptı, düzenlemeci, besteci ve şarkı sözü yazarı olarak Susam Sokağı’nda yer aldı. The Downtown Ballet Company için Children of the World adında bir rock balesi besteledi ve burada ilerde eşi olacak güzeller güzeli balerin Janis Roswick ile tanıştı. Bu dönemde tarihi bir tanışma daha gerçekleşti ve Alan Menken, Howard Ashman’la tanıştı.
Ashman ile birlikte God Bless You Mr. Rosewater müzikalinde çalıştılar. Menken bu müzikal ile Ashman’ın sanat yönetmeni olduğu WPA Theater’a ve off – Broadway dünyasına kendini tanıtma şansı yakaladı. God Bless You Mr. Rosewater’ın oldukça iyi eleştiriler almasıyla Menken ve Ashman için ikinci bir ortaklığın kapıları açılmış oldu; Little Shop of Horrors (Küçük Korku Dükkanı).
Roger Corman’ın aynı adlı komedi filmine dayanan Küçük Korku Dükkanı sadece dokuz kişilik kastı ve kuklacısıyla ufak bir off-Broadway müzikali olarak yola çıktı ama beklenin çok üstünde bir başarı yakaladı. Beş yıl boyunca devam eden müzikal, off-Broadway tarihinin de en yüksek gişe hasılatına ulaştı. Bu başarı müzikalin film uyarlaması için yapımcıları da harekete geçirdi. Frank Oz yönetmenliğinde müzikal film 1986 yılında seyirciyle buluştu. Menken ve Ashman bu filmdeki "Mean Green Mother From Outer Space" şarkısıyla ilk Oscar adaylıklarını da kazanmış oldu. Bu önemli bir adımdı çünkü böylece ikili Hollywood’da da bilinirlik kazandı. Filmin başarısı Disney’in Menken ve Ashman’ı Küçük Deniz Kızı (The Little Mermaid) müzikal animasyonu için işe almasını sağladı.
Küçük Deniz Kızı ile Menken’in tüm kariyerine yön verecek Disney yolculuğu başlamış oldu. Bu müzikal animasyon Disney için de Disney Rönesans’ı olarak anılacak yeni bir dönem açtı. 1989 yılında Küçük Deniz Kızı “Under the Sea” ile Menken ve Ashman’a Oscar heykelciğini kazandırdı. Hatta Menken En İyi Müzik dalında da Oscar’ı kucakladı. Bu başarıdan sonra İkili Disney için vazgeçilmez oldu. Bunu takiben gelen 1991 yapımı Güzel ve Çirkin stresli bir çalışmaydı çünkü Ashman’a AIDS teşhisi konmuştu. Filmi başarıyla tamamladılarsa da Menken ve Ashman Aladdin üzerinde çalışmaya başlamışlardı ki Howard Ashman AIDS kaynaklı komplikasyonlar sebebiyle henüz 40 yaşında hayata gözlerini yumdu. Ashman öldüğünde Güzel ve Çirkin’i bile son haliyle görememişti. Bu Ashman’ın tüm yakınları için olduğu gibi Menken için de sarsıcı bir durumdu. Güzel ve Çirkin En İyi Orijinal Şarkı ve En İyi Müzik dallarında tekrar Oscar ödülü getirdi, film ayrıca En İyi Film kategorisinde aday gösterilerek, bu kategorideki ilk animasyon olma unvanını kazandı. Tekrar işe koyulduğunda Menken Aladdin’i Tim Rice ortaklığıyla tamamlandı. Film yine En İyi Müzik ve “A Whole New World” ile En İyi Orijinal Şarkı kategorilerinde Oscar’lar getirdi. 1992 yılında vizyona giren Newsies müzikal filminde söz yazarı Jack Feldman ile çalıştı. 1994 yılında Güzel ve Çirkin’in sahneye uyarlanmasıyla Menken de ilk Broadway çıkışını yapmış oldu. Müzikal on üç yıl boyunca sahnede kaldı.
Menken’in tekrar sinemaya dönüşünü üç Disney animasyonu izledi; Pocahontas, Notre Dame’ın Kamburu ve Herkül. Wicked’den hatırlayacağımız Stephan Schwartz ile Pocahontas için bir araya geldi, En İyi Orijinal Şarkı ve En İyi Müzik kategorilerinde tekrar Oscar kazandı. Buraya bir parantez açıp sekiz kez Oscar heykelciğini kucaklayarak, besteci Alfred Newman (dokuz kez) ve Walt Disney’den (yirmi iki kez) sonra en fazla Oscar’a sahip üçüncü ismin Alan Menken olduğunu not düşelim. 1996’da Schwartz ile Notre Dame’ın Kamburu (Hunchback of Notre Dame) için ortaklıklarını sürdürdüler, 1997 yılında ise David Zippel ile birlikte Herkül (Hercules) için çalıştılar. Menken 2007 yılında yine bir Disney müzikal filmi Manhattan’da Sihir (Enchanted) için besteler yaptı. 2008 yılında Küçük Deniz Kızı da Broadway sahnelerine geçiş yaptı ve En İyi Müzik dalında bir Tony adaylığı getirdi. 2010’da ise Karmakarışık (Tangled) ile müzikal animasyonlara döndü. Aynı yıl Hollywood Şöhretler Kaldırımında bir yıldızla onurlandırıldı. Hız kesmeyen Menken bu dönemde Sister Act’i sahneye uyarladı ve 2011’de Broadway prömiyerini yapan müzikal En İyi Müzik dalında bir Tony Adaylığı daha getirdi.
Menken bunların yanı sıra pek çok film için de besteler yaptı hatta Marvel dünyasına da hafiften adım attı, 2011 yapımı Captain America: the First Avanger için “Star Spangled Man” adında bir şarkı yazdı. 2012’deki Newsies’in sahne uyarlaması bu sefer Menken’e Tony Ödülünü kucaklattı.
Televizyon için de işler yapan Menken, müzikal dizi Galavant’ın müziklerini yaptı ve yürütücü yapımcılığını üstlendi. 2015-2016 yıllarında ekranda olan dizi ikinci sezondan sonra maalesef iptal edildi. Bundan iki yıl sonra Aladdin de Broadway sahnelerinde yerini aldı. 2016’da ise Güzel ve Çirkin’in live-action uyarlaması için Tim Rice ile tekrar ortaklık kurarak filme yeni şarkılar hazırladılar.
Durmaksızın çalışan Alan Menken şu günlerdeyse Aladdin ve Küçük Deniz Kızı’nın live-action uyarlamaları ve Manhattan’da Sihir’in devam filmiyle meşgul. İşin daha da heyecanlı tarafı ise Aladdin için Dear Evan Hensen, La La Land gibi başarılı işlere imza atmış Pasek ve Paul ikilisiyle, Küçük Deniz Kızı içinse Hamilton ile müzikal dünyasını sallamış Lin Manuel Miranda ile çalışacak olması. Manhattan’da Sihir’de ise Stephen Schawartz’la tekrar ortaklık kuracaklar. İmza attığı her işle bizi etkilemeyi başaran usta müzisyen umuyoruz ki daha uzun yıllar boyunca bizimle olacak.
Bonus:
İlgililere Alan Menken’in en sevdiğimiz şarkılarından derlediğimiz bir Spotify listesi de oluşturduk! Listeye linkten ulaşabilirsiniz;
Kaynaklar:
#ALANMENKEN #güzelveçirkin #beautyandthebeast #aladdin #küçükdenizkızı #littleshopofhorrors #küçükkorkudükkanı #thelittlemermaid #disney #oscar #HowardAshman #newsies #herkül #hercules #notredame39ınkamburu #hunchbackofnotredame #pocahontas #WaltDisney #sisteract #karmakarışık #tangled #hollywood #captainamerica #galavant #tony
Commentaires